Nỗ lực giảm rác thải nhựa ở Việt Nam: Từ hành động nhỏ đến thay đổi lớn

Các nhóm tình nguyện viên chung tay dọn rác trên các đảo Vịnh Hạ Long. (Ảnh: Hùng Võ/Vietnam+)

Cục trưởng Cục Biển và Hải đảo Việt Nam (Bộ Tài nguyên và Môi trường) Nguyễn Đức Toàn cho biết với quyết tâm giảm thiểu “ô nhiễm trắng” đại dương, trong năm 2023, nhiều địa phương trên cả nước đã cam kết trở thành “Đô thị Giảm nhựa;” nhiều trường học đã xây dựng và triển khai chương trình giáo dục về giảm rác thải nhựa; hàng ngàn tấn rác thải nhựa được thu gom nhằm ngăn chặn sự thất thoát ra môi trường biển.

Thông tin tại Hội nghị thường niên về “Dự án Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam” do Cục Biển và Hải đảo Việt Nam phối hợp Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên tại Việt Nam (WWF-Việt Nam) tổ chức ngày 16/12, ông Nguyễn Đức Toàn nhấn mạnh trong những năm gần đây, lượng rác thải “đổ” ra đại dương ngày một gia tăng, làm ảnh hưởng đến hệ sinh thái, đe doạ đến môi trường, xã hội và sức khoẻ của con người.

“Hiện nay, nhựa đại dương không còn chỉ là vấn đề của một quốc gia hay một cá thể nào, mà còn là thách thức của toàn cầu. Do đó, rất cần sự chung tay và hợp tác góp sức của từng cá nhân, tập thể và xã hội. Bắt đầu từ hành động nhỏ, chúng ta sẽ tạo nên thay đổi lớn,” ông Toàn chia sẻ.

Tại Việt Nam, ngày 2/7/2020, theo Quyết định số 1462 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Dự án “Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam” đã chính thức được phê duyệt và triển khai tại các địa phương thuộc 10 tỉnh/thành phố, bao gồm: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Phú Yên, Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An, Kiên Giang, Phú Quốc.

Dự án trên được kỳ vọng sẽ góp phần giảm thiểu tác động của rác thải nhựa đến hệ sinh thái biển; bảo tồn đa dạng sinh học môi trường biển; nâng cao kiến thức của cộng đồng, xã hội về mối liên quan giữa việc xả thải rác nhựa và hậu quả tiêu cực lên môi trường và sức khỏe; nâng cao năng lực cán bộ trong quản lý, thực hiện các hoạt động liên quan đến quản lý chất thải, rác thải nhựa đại dương đến năm 2030.

Đáng chú ý, trong năm 2023, sau khi dịch COVID-19 giảm tác động, dự án trên đã được triển khai sâu rộng và toàn diện hơn; qua đó đã có thêm nhiều địa phương cam kết trở thành “Đô thị Giảm nhựa,” nỗ lực giảm rác thải “đổ” ra đại dương.

“Đô thị Giảm nhựa” là sáng kiến toàn cầu của Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên (WWF), được triển khai tại Việt Nam từ năm 2018 nhằm thúc đẩy sáng kiến “Mô hình Đô thị Giảm nhựa” (PSC). Đến nay, ở Việt Nam đã có 10 địa phương ký cam kết với WWF để cải thiện công tác quản lý, thu gom và phân loại chất thải rắn sinh hoạt, giảm thiểu chất thải nhựa theo mô hình PSC.

Hình ảnh các bạn trẻ tình nguyện thu gom rác thải nhựa làm đẹp đường phố ở Hà Nội. (Ảnh: Hùng Võ/Vietnam+)

Bên cạnh đó, thông qua các hoạt động của Dự án “Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam,” nhiều trường học tại các địa phương cũng đã xây dựng và triển khai chương trình giáo dục về giảm rác thải nhựa; hàng ngàn tấn rác thải nhựa được thu gom nhằm ngăn chặn sự thất thoát ra môi trường biển.

Ngoài ra, dự án trên đã hỗ trợ Ban Quản lý các Khu bảo tồn biển làm sạch các khu vực rạn san hô, thảm cỏ biển quan trọng tại Phú Q uốc, Côn Đảo, Cù Lao Chàm.

“Qua các hoạt động được triển khai và giám sát tại địa phương, có thể thấy các địa phương trong năm qua đã tham gia, hợp tác và phối hợp tích cực với các cán bộ của dự án, trao đổi và đề xuất các chương trình địa phương mong muốn triển khai và tham gia tích cực đem lại nhiều kết quả rất khả quan,” ông Toàn nhấn mạnh.

Cục trưởng Cục Biển và Hải đảo Việt Nam tin tưởng các hoạt động của dự án trong thời gian qua chính là những đóng góp hiệu quả, thiết thực cho việc triển khai Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo; Luật Bảo vệ môi trường 2020; Kế hoạch hành động quốc gia về giảm thiểu rác thải nhựa đại dương và Đề án Việt Nam chủ động chuẩn bị và tham gia xây dựng Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa đại dương.

Trong khuôn khổ hội nghị, các báo cáo, tham luận chia sẻ của các đại biểu cũng nhấn mạnh các hoạt động của Dự án “Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam,” trong thời gian qua, đã góp phần hỗ trợ tích cực cho các cơ quan quản lý của Trung ương và địa phương trong việc hoàn thiện khung pháp lý và cải thiện công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt, giảm thiểu rác thải nhựa, có tính lan tỏa rộng rãi.

Đặc biệt, sự chủ động và hành động quyết liệt của các tỉnh, thành phố trong việc xây dựng các mô hình quản lý rác nhựa ở cấp địa phương không chỉ là cơ hội để cải thiện môi trường sống Xanh, giảm ảnh hưởng đến các ngành kinh tế, du lịch, mà còn góp phần quan trọng vào mục tiêu phát triển bền vững kinh tế biển Xanh tại Việt Nam./.

(Theo Hiệp hội nhựa Việt Nam)